In het DFT van zaterdag 10 sept. 2011
AMSTERDAM – Er dreigt een grote bubble te ontstaan op de goudmarkt. Centrale banken, (goud)banken en andere beleggers hebben het edelmetaal de afgelopen jaren lustig aan elkaar doorgeleend, waardoor talloze claims zijn ontstaan. Die kunnen volgens experts de reputatie van goud als ultieme veilige haven flink ondermijnen. „Zolang partijen hun goudvorderingen niet verzilveren, is er nog weinig aan de hand. Maar in de huidige crisis is niets meer zeker.”

Harde cijfers ontbreken, maar volgens gouddeskundigen is er de afgelopen jaren een grote hoeveelheid goudclaims tussen financiële instellingen ontstaan. Volgens hen heeft deze groei twee oorzaken. „Aan de ene kant hebben centrale banken een deel van hun goud uitgeleend aan (goud)banken”, weet Philip Klapwijk, hoofd metaalmarktenanalyse bij het Londense Thomson Reuters GFMS.

Klapwijk: „Centrale banken brachten hun uitleenactiviteiten sinds het begin van deze eeuw sterk terug, maar daar zijn ze sinds de kredietcrisis toch weer stilletjes mee begonnen. Private banken hadden toen grote problemen met hun funding, simpelweg omdat ze geen onderpand hadden om te verstrekken aan schuldeisers. Centrale banken leenden daarom hun goud uit, zodat dit als onderpand kon dienen.”

Hoeveel goud centrale banken hebben uitgeleend, is echter niet bekend. Zij vermelden weliswaar hun totale goudhoeveelheid in hun jaarverslag, maar welk deel daarvan is uitgeleend, is een goed bewaard geheim. De Nederlandsche Bank laat weten momenteel niet actief te zijn op deze markt van goldleasing .

Er bestaan niet alleen claims tussen centrale banken en goud(banken), maar ook tussen private banken onderling, en tussen banken en andere financiële partijen. „Zoals beleggingsfondsen”, zegt grondstoffendeskundige Jan de Koning. „De investeerders in deze fondsen krijgen geen fysiek goud in handen, maar een waardepapier met een claim. En vaak hebben de beleggingsfondsen weer een vordering op een goudbank.”

Volgens politicoloog Sander Boon (GSCG Market Intelligence) schuilt in de grote hoeveelheid claims een gevaar. „In de huidige crisis moet je met alles rekening houden. Als beleggers massaal hun claims inwisselen voor fysiek goud, bijvoorbeeld als gevolg van een nieuwe bankencrisis, ontstaat er een probleem. Er wordt beweerd dat alle vorderingen bij elkaar veel groter zijn dan de fysieke goudvoorraad in de wereld.”

Boon meent dat er goede aanwijzingen zijn dat hiervan sprake is. „Bij leasing tussen centrale banken en (goud)banken is er sprake van dubbeltelling. Stel dat een centrale bank 10 goudstaven uitleent aan een financiële instelling. Dan mogen beide partijen deze hoeveelheid als bezitting op hun balans zetten.” Ook Klapwijk van het Londense GFMS zegt op de hoogte te zijn van deze dubbele ’boekhouding’.

Politicoloog Boon wijst bovendien op een hoorzitting van de Amerikaanse Commodity Futures Trading Commission uit 2010 over de handel op metaalmarkten. „Hierin bevestigde een bekende goudbelegger, Jeffrey Christian, dat de derivatenmarkt in goud en zilver vele malen groter is dan de fysieke markt. En dat in een verhouding van 100 tot 1. Dus als iedereen zijn vorderingen wil verzilveren, zal dat voor een nieuwe explosie van de goudprijs zorgen.”

Deze week bereikte de goudprijs een record van $1920 troy per ounce. Het analistenteam van UBS stelde gisteren zijn verwachtingen flink naar boven bij. Ze gaan nu voor volgend jaar uit van een goudprijs van $2075, waar dat voorheen nog $1380 dollar was.

Volgens grondstoffenexpert De Koning is er een groep beleggers die nu alleen nog maar investeert in fysiek goud, zoals de Canadese miljardair Eric Sprott. „Hij liet in 2009 al weten dat de enige echte goudbelegging wat hem betreft goudstaven en munten zijn. Al het andere is niets meer dan een derivaat met een claim op een tegenpartij. Wiens bezittingen misschien niet meer zijn dan de belofte dat weer een ander partij aan zijn verplichtingen voldoet.”

Toch denkt Klapwijk dat het tegenpartijrisico tussen centrale banken en (goud)banken in de praktijk niet heel groot is. „Veel centrale banken kijken kritisch aan welke partijen ze hun goud uitlenen. Bovendien doen ze dat vaak voor een beperkte tijd, zodat ze zeker weten dat er geen rare dingen met hun staven gebeuren.”

door SAMEER VAN ALFEN

Weer legde XEA.nl met haar nieuwsbrief als eerst in de media de vinger op de "zere plek".
Onze nieuwsbrief van september j.l.(lees die nog eens na) legde de crisis van tekorten bloot bij goud en zilver.